Tam çevirisi Yeni gün olan Nev-Ruz eskiden bölgelerde Fars dilinin ve dil kültürünün çok büyük etkisinden dolayı Farsça diliyle tarif edilmiş ve adlandırılmıştır. Ve bu bayram diğer Asya, Anadolu ve Mezepotamya kavimleri tarafından da Farsça olarak söylenmeye devam etmiş ve bu şekilde anılmıştır. .
Anadolu Alevileri (1800 lerden sonra doğan bir kavram) eski adı ile Türkmen-Kızılbaş diye bilinen halk kesimleri, Türkmen oldukları için, Türkmenlerde kavim kimliği olarak kutsal sayılan baharın gelişi, Cemrenin ilk toprağa düşüşü, bereketin oluşmaya başlaması, doğanın canlanması ve yer altındaki canlıların toprağın altında hareketlenip canlanmasından dolayı vede inanç bazında da Alevi oldukları için ve Yolun Pir’i olan Hz Ali’nin Doğum günü olduğu için 21 Mart’ı ve Nevruzu kutlarlar.
Ayrıca 21 Mart gece ile gündüzün bir birine denk düşmesi ve artık 22-23 Martta baharın gelmesini de temsil ettiği için, İran ve Hindistan’da kutlanan bu bayram, ayrıca İran ve Hindistan’da da kadim bir inanç olan Zerdüşlük ve Bahailiktede kutlanır.
Kürtlerde İrani bir kavim oldukları için, Fars kültürü etkisinde bu bayramı kutlarlar. Ayrıca Kürtler Demirci Kawa mitolojisi ile bu bayramı bütünleştirirler.
Suriye,Lübnan, İran ve Irakta Arap lar tarafından baharın gelişi ve Şii inanca sahip Araplar tarafından da ayrıca Hz Ali’nin doğum günü olarak ta kutlanır.
21, 22 ve 23 Mart, Türklerin Ergenekon’dan çıkışı olduğu içinde, İnanç bazında değil mitoloji bazında da Tüm Türk dünyasında Ergenekon, yeniden diriliş, kurtuluş bayramı olarak ta kutlanır.
Bu bayramda, Yumurtalar boyanır ve yumurta kırma/ çatlatma yarışı yapılır. Ateş üstünden arınma anlamında atlanır. Küskünler barışır. Dönemine göre Maharet yarışmaları yapılır. Yerel folklorik ve türlü oyunlar oynanır.
O gün Çemeni denilen rengarenk çelenk gibi süslenmiş bir sepetin içinde veya çok geniş bir süslü tabak içine, bereketi gösteren çeşitli kuru ve yaş meyveler konur, gelenlere ikram edilir veya misafirliğe gidildiğinde gidilen eve o gün için bu hediye götürülür.
Neresinden bakarsak bakalım Nevruz Anadolu, Asya ve Mezepotamya kökenli bir ilk bahar bayramıdır. Bu bayram Ateş, Su, filizlenme, Gün, Ay, canlanma, diriliş, kahramanlık, inanç ve kimlik mitolojisi yaratmakta olup herkes tarafından farklı da değerlendirilen bir kavramdır.
Asya ve Anadolu Halkları ve Balkanlara kadar sarkmış bir bayram olarak, ortak değerleri ve farklı adlandırmaları temsil eder. Bu bakımdan herkese ait bir bayramdır.
Nevruz, Halkları kaynaştırır, halklar arası sevincin, umudun, barışla birlikte insanın doğayla bütünleşmesini özel olarak gösterir. Güzelliğide buradadır.
Tüm Asya, Mezepotamya, Anadolu ve Balkan Millet ve Halklarının Nev-Ruz ( Yeni Gün ) Bayramı Kutlu olsun!
Sefa Yürükel
