12 Ağustos 2024 günü saat 05:45’de Zaisan’dan başlayan geri dönüş yolculuğumuzun ilk durağı “Kazakistan’ın İsviçresi” denilen Katon Karagay bölgesi oldu. Zaisan’dan Karagay’a 546 km. yol katetmişiz.
Saat 14:19’da Terekti Sapağı’nı 3 dk sonra Mayemir Avulu’nu, bir dk sonra da Narın Deresi’ni geçer geçmez saat 14:28’de Katon Karagay bölgesine giriş yaptık.
Soldaki Saldatova Avulu’nun ardından sağda Örnek sapağını geçtik ve 14:35’de bölgenin meşhur balının tadına bakmak ve satın almak için durduk.
En önemlisi buz gibi taze kımız vardı. Bir kaç şişe kımızı alıp banklarda oturduk ve doyasıya içtik.
KATON KARAGAY BALI
Kurbanbek Aga’nın anlattığına göre Katon Karagay Balı, Asya’nın en lezzetli ve şifalı balları arasında yer alıyormuş. Sağolsun konaklara, bize birer litre bal alarak hediye ettiler. Bizim bal ise yanlışlıkla Almanya’ya gitti herhalde. Neyse ki Kurbanbek Aga’nın verdiği petekli küçük kaptaki bal duruyor. Ancak Ertolkun’un kahvaltıda yememiz için açtığı balın tadına baktık. Oranın kaymağı ve tereyağı ile birlikte yedik, güzeldi. Tesadüfe bakın ki Kırgızistan’dan bize gönderilen “Beyaz Bal” ile mutlu olduk. Petekli Bal için Kurbanbek Aga’ya rahmet aytamız (teşekkür ederiz).
KARAGAY BALI ŞİFA DEPOSU
Doğu Kazakistan’da gelişen Bal ütetimi daha çok özel işletmeler tarafından imal ediliyor. Bölgedeki küçük arı bahçelerinden, yaklaşık 100-200 arı kovanından bal çıkarılıyor;bazılarının 50 arı kovanı gibi daha küçük miktarlara sahip oldukları söyleniyor.
Bal satıcısı Kazak kadın, hayatı boyunca arıcılar ve arılar ile uğraşmış ve bal satmış. Doğu Kazakistan’da Katon Karagai, Zyryanovsk, Ridder ve ülkenin diğer birkaç bölgesinde üretilen balların iyi bal, çiçeklenme ve zengin hasatlar olduğunu belirtti.
Bal satıcısı, arı kovanlarının arı bahçeleri ayçiçeği, ıhlamur veya karabuğday tarlalarının olduğu alanlara yerleştirildiği ve arılar çiçeklerden nektar topladığı için karışık melez balın en sağlıklısı olduğunu söylüyor.
Kurbanbek Ağa da; karışık bitki balının çok değerli olduğunu ve doğal nitelikleri nedeniyle burada üretilen balların Asya’nın en iyisi olarak kabul edildiğini” belirtirken bal satıcısı da buradaki bal ile “Sadece Başkurt balının rekabet edebileceğini”söylüyor.
Orta Asya’daki diğer meşhur şifalı balların Kırgızistan’da Issyk-Kul ve Doğu Türkistan’da Tien Shan balı” olduğu biliniyor.
KARAGAY BALI, YARA VE YANIKLARA ŞİFA OLUYOR
100 gramlık bir porsiyonda bal, önemsiz bir temel besin içeriği ile 304 kalori sağlar. Yüzde 17 su ve yüzde 82 karbonhidrattan oluşan bal, düşük yağ içeriğine, diyet lifi ve proteine sahip olduğunu; balın da doğal bir enerji içeceği olabileceğini hatta bazı bulgulara göre, balın yaralar ve yanıklar gibi hastalıkların ve tıbbi durumların tedavisinde etkili olabileceğini söyleyen Bal satıcısı; “pek çok insan, çocukların kronik ve akut öksürükleri için balın muhtemelen en etkili çare olduğuna inanıyor ve birçok Kazak ailesi, birisi üşüttüğünde sıcak süt veya ballı çay servis ettiğini ayrıca radyasyon terapisinin veya kemoterapinin yan etkilerini kontrol etmek için de balın yararlı olabileceğini söylüyor.
İsmail Cengiz/Gezi notları
