CAN TV. De yapımcı Diren Keser ile TAHTACI YURDU program çekimlerine Silifke de devam ediyoruz. Konuğumuz Cihangir Akdemir. Tahtacılarda başta inanç olmak üzere kültür ve yaşam içinde önemli olan sazandarlık , bağlama, nefesler, ağıtlar, mengiler, samahlar ı sorguladık.
Söz döndü dolaştı Mengi ve Samah deyince ; Cihangir Akdemir bakın ne dedi.
“ yaşamım boyunca araştırdım, Mengi deyince aklıma bir şey gelmedi. Bir gün ziyaretlerim sıtasında TÜRKMENİSTAN da bir toplulukta sazlar çalıyordu, samahlar dönüyorlardı. Bir ses duydum, bir baba çocuğunu çağırıyordu.
- mengi, mengiii…
Babayı yakaladım.
- Ne diyorsun?
- Oğlumu çağırıyorum.
- Oğlunuzun adı Mengi mi ?
- Evet doğru.
- Peki neden Mengi ?
- Abı Hayat, Ömür Boyu Yaşam.
- Bizim Tahtacılarda bu bir oyun, hem de çok önemli bir eğlence oyunu .
- öyle mi? Samahlar gibi mi ?
- Biz ona tarikat samahı da deriz. Samahları öğrenmek için mengi oynanır. Çocuklarımıza ilk önce sazımız ile davulumuz ile çalar, söyler, mengi öğretiriz.
O anda çok mutlu oldum bilemezsiniz. Bunu öğreneceğeimizi bilsem Silifke ‘den yayan TÜRMENİSTAN ’a giderdim.
Ömür boyu abı hayat çeşmesinin gürül , gürül akması için hep mengiler oynanmış. Çocuk doğmuş kütük atmışlar , mengiler oynanmaya başlamış.. sonra şenlikler, düğünler. Hep yaşam içinde anlam bulmuş. Derler ki ; Tahtacılar Ay da mengi oynanacak, merdiven aramadan yola çıkarlar.
Islıkla Mengi çalmak , bağlama ile mengi çalmak. Karacaoğlan, Dadaloğlu dilinden türküler çalmak. İçinden güm, güm akan sele göre oynamak.
Samah dedik :
“ Samah ı biz Turnalardan öğrendik. Onlar tek eşlidir. Bir turna eşini bulunca onun önünde takla atar, gösteri yapar. Turna havada uçarken dansa eder, sıra sıra olurlar. Önde giden lider yorulunca en arkaya gider. Yemen’den Toroslara Bulgar Boz Oğan’a gelirler. Giderken oradan, oraya selam götürürler. İşte samah ı biz onlardan öğrendik. 6 bin yıllık kültür içinde samahları hep döndük. “
Tahtacılarda dedik ya yaşam içinde mengi vardır, samah vardır. Cemlerde Sazandar , Dede ve Talipten sonra üçüncü sıradaa yer alır. O olmazsa yaşam anlam bulmaz. Dede yanına sazandarı alır meydanı öyle açaar.
İşte Cihangir Akdemir cemlerde sazandarlık yapan, Mehmet Çavuş ve Kemeneci Mehmet in torunları. Onlar kendi sazlarını evinin önünde keser ile yontarak yapmışlar. Sonra Meydan açılınca orada çalmaya başlamışlar. Fin, Fini, Çöğür, Kabak Kemane, Kemene, Divan Sazı derken nefesler dile gelmiş. Şahatay, Pir Sultan , Kuş Himmet, Karacaoğlan. Derken her köyde yakımcılar ağıt yakmışlar. Mengi sözlerini dizlerine aktarmışlar.
Gerisi programı izlerseniz göreceksiniz. O bağlamaların yapıldığı, keser, bıçkı ile şekil verildiği atölyeden dile gelecek. Can Tv. Bir Avrupa Kanalı. Yapımcı Diren Keser ile Tahtacı Yurdu programı Toroslarda gezmeye devam ediyor.
Ayrıca , Yılbaşı gecesi Tahtacı Yurdu konuğu Cihangir Akdemir, sazı sözü ile konuğumuz, onun çekimlerinim de Silifke Cem evinde yaptık.
Uzun bir uğraş sonunda Say Ağzında yaşayan Tahtacılar ve yörede yaşayan tüm Alevilerin meydanda buluşacağı ir cem evleri var. Emeği geçenlerin hak hizmetlerini kabul etsin.
Deprem zamanı kapılarını sona kadar açtılar. 250 depremzede orada kaldı. Çevre de duyarlı insanlar ile birlikte onlara ev sahipliği yaptılar. Şimdi de cem yapmaları için her şey hazır.
Celal Necati Üçyıldız
